Protiv pravnosnažne presude donesene u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešne primene materijalnog prava i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.

Tužena je podnela odgovor na reviziju.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u smislu člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11...55/14) u vezi sa članom 202. Porodičnog zakona („Službeni glasnik RS“ br. 18/05...6/15) i utvrdio da revizija nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema činjeničnom stanju utvrđenom tokom postupka, dopunjenom nakon otvaranja rasprave u drugostepenom postupku, utvrđeno je da je brak parničnih stranaka razveden presudom Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici, Sudska jedinica u Staroj Pazovi P2 1254/10 od 11.11.2010. godine. Zajedničko maloletno dete, VV, povereno je majci na samostalno vršenje roditeljskog prava, otac je obavezan da doprinosi njegovom izdržavanju u iznosu od 8.000,00 dinara mesečno i uređen je način održavanja ličnih kontakata između oca i maloletnog deteta. Presudom Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici, Sudska jedinica u Staroj Pazovi P2 1410/11 od 27.10.2011. godine uređen je način održavanja ličnih kontakata između maloletnog deteta i oca tako što će svaki drugi vikend od subote od 10,00 časova do nedelje u 19,00 časova i svake druge srede od 15,00 do 19,00 časova dete boraviti kod oca koji je obavezan da doprinosi njegovom izdržavanju sa mesečnim iznosom od 10.000,00 dinara. Odnosi između parničnih stranaka su konfliktni. Maloletno dete živelo je sa majkom koja je u međuvremenu zasnovala novu bračnu zajednicu sa GG koji živi i radi u ..., pa od decembra 2015. godine zajedno žive u ... . Tužena je dobila radnu i boravišnu dozvolu za rad u ... i podnela zahtev za boravišnu vizu za maloletnog VV. Trenutno je nezaposlena, upisala je fakultet. Prima stipendiju u iznosu od 650 evra i na ime dečijeg i roditeljskog dodatka iznos od 370 evra. Njen suprug je zaposlen i mesečno ostvaruje zaradu oko 2.400 evra i poseduje kuću u svom vlasništvu. Tužilac kao otac deteta nije dao saglasnost da tužena odvede dete u ... . Od decembra 2015. godine nije ostvario lični kontakt sa detetom, osim telefonskim putem. Povodom toga obraćao se Centru za socijalni rad, ... ambasadi, Interpolu i ostalim nadležnim službama. Tužena je podnela zahtev za trajno odobrenje boravka u ... i čeka odluku povodom toga. Maloletni VV je od početka školske godine 15.08.2016. godine pohađao predškolsko obrazovanje u ... školi u ... . Njegovo znanje iz predmeta predškolskog vaspitanja je dobro, govori ... jezik, lepo se uklopio u školsku sredinu i savladava gradivo. Trenira rvanje i fudbal i dobro je uklopljen u vršnjačku sredinu. Tužilac živi u zajedničkom domaćinstvu sa roditeljima. U međuvremenu nije zasnovao bračnu zajednicu, ali je veren. Zaposlen je i ostvaruje mesečnu zaradu od oko 90.000,00 dinara. Iz medicinske dokumentacije je utvrđeno zdravstveno stanje maloletnog VV. Na osnovu izveštaja Centra za socijalni rad ..., Klinike za psihijatrijske bolesti „Dr Laza Lazarević“ i iskaza veštaka utvrđeno da su oba roditelja podobna za samostalno vršenje roditeljskog prava ali da je u najboljem interesu maloletnog deteta da bude povereno majci, s obzirom na njegove uzrastne i razvojne potrebe, jer se o njemu majka neposredno brine od rođenja, te da je dete u najvećoj meri upućeno na majku.

Na utvrđeno činjenično stanje pravilno je primenjeno materijalno pravo sadržano u odredbama čl. 82, 67, 68. do 74, 78. Porodičnog zakona, čl. 6, 7. i 9. Konvencije o pravima deteta („Službeni list SFRJ“ međunarodni ugovori br. 15/90 i „Službeni list SRJ“ međunarodni ugovori broj 4/96) te člana 65. stav 2. Ustava kada je odbijen tužbeni zahtev da se tužilac odredi da vrši samostalno roditeljsko pravo u odnosu na maloletno dete, te tužilac delimično lišen roditeljskog prava u odnosu na zajedničko maloletno dete, u pogledu odlučivanja o njegovom prebivalištu. Drugostepeni sud je za svoju odluku dao jasne, potpune i pravilne razloge koje u svemu prihvata i revizijski sud.

Prema odredbi člana 67. Porodičnog zakona, roditeljsko pravo je izvedeno iz dužnosti roditelja i postoji samo u meri koja je potrebna za zaštitu ličnosti, prava i interesa deteta. Sadržina roditeljskog prava, koje se sastoji od dužnosti staranja o detetu, čuvanja i podizanja, vaspitanja i obrazovanja, zastupanja i izdržavanja deteta, kao i upravljanja i raspolaganja njegovom imovinom, regulisana je odredbama člana 68. – 74. Porodičnog zakona, a suština ovih dužnosti i prava roditelja je dobrobit i najbolji interes deteta. Ako roditelj zloupotrebljava prava ili grubo zanemaruje dužnosti, odnosno nesavesno vrši prava ili dužnosti iz sadržine roditeljskog prava, može biti potpuno ili delimično lišen roditeljskog prava, pod uslovima predviđenim članom 81., odnosno članom 82. istog zakona.

Odredbom člana 78. stav 3. Porodičnog zakona, propisano je da roditelj koji ne vrši roditeljsko pravo ima pravo i dužnost da izdržava dete, da sa detetom održava lične odnose i da o pitanjima koja bitno utiču na život deteta odlučuje zajednički i sporazumno sa roditeljem koji vrši roditeljsko pravo. U stavu 4. navedenog člana, propisano je da se pitanjima koja bitno utiču na život deteta, u smislu ovog zakona, smatraju naročito: obrazovanje deteta, preduzimanje većih medicinskih zahteva nad detetom, promena prebivališta deteta i raspolaganje imovinom deteta velike vrednosti.

Prema odredbama člana 82. stav 1. Porodičnog zakona, roditelj koji nesavesno vrši prava ili dužnosti iz sadržine roditeljskog prava može biti delimično lišen roditeljskog prava. Stavom drugim navedenog člana propisano je da sudska odluka o delimičnom lišenju roditeljskog prava može lišiti roditelja jednog ili više prava iz sadržine roditeljskog prava, osim dužnosti da izdržava dete.

Saglasno odredbama Porodičnog zakona i odgovarajućim normama međunarodnog prava, pre svega Konvencije o pravima deteta, svako dete ima pravo na obezbeđenje najboljih mogućih uslova za pravilan rast i razvoj, pravo na obrazovanje u skladu sa sposobnostima, željama i sklonostima, pravo na odmor i slobodno vreme, kao i na igru i rekreaciju koja odgovara njegovom uzrastu. Ova njegova prava u korelaciji su sa obavezom roditelja da mu, u skladu sa svojim mogućnostima obezbede uslove za ostvarivanje tih prava, što podrazumeva i ulaganje dodatnih napora radi stvaranja uslova za pravilan rast i razvoj deteta, a roditelj koji zanemaruje, odnosno nesavesno vrši roditeljske dužnosti (i time ugrožava dobrobit deteta) u određenom domenu detetovog života može, pod uslovima određenim članom 82. Porodičnog zakona, u tom domenu biti lišen roditeljskog prava.

Suprotno navodima revizije, Vrhovni kasacioni sud nalazi da je odluku o delimičnom lišenju roditeljskog prava tužioca prema maloletnom detetu sud doneo rukovodeći se pre svega najboljim interesom maloletnog deteta koji je u ovom slučaju pravilno utvrđen kao interes da maloletno dete, koje je u potpunosti upućeno na majku, u dobrim odnosima sa njenim sadašnjim suprugom i adaptirano na novu životnu sredinu, promeni prebivalište, zbog čega je tužilac, koji se tome protivi, delimično lišen roditeljskog prava samo u tom delu. Imajući u vidu utvrđeno činjenično stanje i pravilno prepoznat najbolji interes maloletnog deteta, odbijanje tužioca da da saglasnost za promenu njegovog prebivališta, pravilno je ocenjeno kao postupanje, koje nije u najboljem interesu maloletnog deteta, zbog čega su se stekli uslovi iz člana 82. stav 1. Porodičnog zakona. Roditelju koji je lišen roditeljskog prava, roditeljsko pravo može biti vraćeno kada prestanu razlozi zbog kojih je bio potpuno ili delimično lišen tog prava (član 83. Porodičnog zakona). Kako je usvojen protivtužbeni zahtev, pravilna je odluka o odbijanju tužbenog zahteva, jer se nisu stekli zakonski uslovi za izmenu odluke o vršenju roditeljskog prava tako što bi tužiocu bilo utvrđeno pravo na samostalno vršenje roditeljskog prava.

Stoga nisu osnovani navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Nisu osnovani navodi revizije kojima se osporava neprihvatanje pribavljenih nalaza i mišljenja koja sadrže predlog da se dete poveri ocu, drugostepeni sud je pravilno ocenio, o čemu su dati dovoljni razlozi.

Način održavanja ličnih kontakata tužioca sa maloletnim detetom utvrđen je pravnosnažnom presudom, te navodi kojima se ukazuje da tužilac dve godine nije video dete, ne utiču na drugačije presuđenje. Pri tom, tužilac ima pravo da u smislu člana 77. Porodičnog zakona traži izmenu odluke o vršenju roditeljskog prava u delu koji se odnosi na uređivanje načina održavanja ličnih odnosa tužioca – oca sa maloletnim detetom, što ovom tužbom nije traženo. Tužilac je tražio izmenu odluke o vršenju roditeljskog prava u celini, tako da bude određeno njegovo samostalno vršenje roditeljskog prava, koji zahtev nije osnovan, ali postoji mogućnost izmene odluke o načinu održavanja ličnih odnosa tužioca – oca sa maloletnim detetom, o čemu u ovom postupku nije odlučivano, jer takav zahtev nije postavljen.

Kako se ni ostalim navodima revizije ne dovodi u pitanje pravilnost pobijane drugostepene odluke, primenom člana 414. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni kasacioni sud je reviziju odbio kao neosnovanu.

Tužiocu, u smislu člana 165. ZPP ne pripadaju parnični troškovi za sastav revizije jer sa istom nije uspeo.

Predsednik veća – sudija

Ljubica Milutinović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić