Protiv pravnosnažne drugostepene presude tužioci su blagovremeno izjavili reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu čl. 408. i 403. stav 2. tačka 3. ZPP (''Službeni glasnik RS'' 72/11 i 55/14), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija tužilaca nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti, niti je u postupku pred drugostepenim sudom učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. u vezi člana 294. stav 1. tačka 3. ZPP na koju revizija ukazuje pošto između istih stranaka ne teče druga parnica o istom predmetu spora. Naime, u parnici na koju ukazuje revizija radi se o sporu za poništaj ugovora o doživotnom izdržavanju, a to pitanje nije od značaja za ovaj spor u kome se odlučuje o sticanju prava svojine u bračnoj i porodičnoj zajednici. Upravo je ishod ovog spora od značaja za parnicu u vezi punovažnosti ugovora o doživotnom izdržavanju.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, sada pokojni ZZ, bivši iz ... je tokom 1943. godine zaključio brak sa sada pokojnom BB, bivšom iz ... u kom braku imaju šestoro dece koja su rođena u periodu od 1943. do 1958. godine. Pre iseljenja u ... BB je njen otac ostavio novac (nije utvrđena suma) pa su ZZ i BB delom i od tog novca kupili staru kuću u koju su živeli do 1960. godine kada su je prodali i 1962. godine su počeli da grade novu kuću koju su završili 1965. godine. Tokom 1967. godine prodali su i tu kuću i svi - cela porodica su se preselili u ... gde su kupili plac i postavili temelj za kuću. Međutim, već naredne godine ZZ i BB sa decom su se vratili u ..., s tim što je najstariji sin GG još neko vreme ostao u ..., kako bi prodao plac sa temeljem što je i uradio za iznos od oko 28.000 DM što je doneo sa sobom kada se vratio u zemlju, a ubrzo po povratku on se i zaposlio u preduzeću ... u ... kao vozač kamiona. Krajem 1969. godine prestala je bračna zajednica između ZZ i BB pa je ZZ počeo da redovno odlazi u ... gde je radio kao građevinski radnik i zadržavao se po nekoliko meseci, a BB je ostala sa decom u ... gde su stanovali u privatnoj kući. Kada bi dolazio iz ..., ZZ je dolazio u kuću u kojoj su BB i deca stanovali samo da bi video decu, a sa BB nije uspostavljao nikakvu zajednicu niti su održavali odnose. Tokom 1971. godine ZZ je podneo tužbu za razvod braka, pa je brak sa BB razveden presudom Okružnog suda u Novom Pazaru od 21.03.1971. godine, a ta presuda je potvrđena presudom Vrhovnog suda Srbije od 19.12.1972. godine. Oko četiri godine nakon prestanka bračne zajednice između ZZ i BB, ZZ je u maju 1973. godine kupio plac po pismenom ugovoru o kupoprodaji. Nakon kupovine placa ZZ je na istom započeo malu prizemnu porodičnu kuću za sopstvene potrebe u vezi sa čijom gradnjom je rešenjem sudije za prekršaje Opštine Novi Pazar od 11.06.1974. godine oglašen krivim za prekršaj što je 17.10.1973. godine zatečen da vrši gradnju stambene zgrade bez građevinske dozvole i izrečena mu je novčana kazna. Tokom gradnje kuće ZZ i BB nisu bili ni u bračnoj, ni u vanbračnoj zajednici, te je kuća građena isključivo za pokojnog ZZ, a BB za čije potrebe kuća nije građena nije ni na koji način učestvovala u gradnji kuće. Najstariji sin VV pomagao je ocu u gradnji kuće s obzirom da je kao vozač kamiona imao prihode, pa je vršio besplatan dovoz građevinskog materijala koji je bio potreban za gradnju kuće, a pomagao je i finansijski. ZZ je bio dobar majstor, profesionalni zidar te je u najvećoj meri sopstvenim radom i učestvovao u gradnji sporne kuće. Kada su u kući osposobljene dve prostorije za stanovanje u jednu se uselio ZZ, a u drugu VV sa suprugom dok je BB ostala i dalje da živi sa decom u kući u kojoj su stanovali privatno. Sporna kuća je bila prizemna sa dimenzijama 8,5h8,5 metara od ukupno četiri odeljenja od čega dva nisu tada bila završena, na podu je prilikom useljenja bila zemlja, a zidovi neomalterisani. Nekoliko meseci nakon što se VV uselio sa suprugom u jednu prostoriju ZZ mu je naložio da kuću napusti što je VV sa suprugom i uradio, pa ZZ ostaje u kući da živi sam. Nekoliko godina posle toga ZZ je u kući živeo sam, a 1981. godine je počeo da živi sa II sa kojom je te godine i zaključio brak, s tim što II iz prethodnog braka ima sina ŽŽ, ovde tuženog. Tokom 1979. godine VV i EE, sinovi ZZ i BB su zajedničkim sredstvima sagradili još jednu kuću pa su se nakon opremanja dela te kuće svi zajedno odnosno BB sa svojom decom od kojih su neki već imali svoje porodice uselili u tu kuću. Posle ženidbe sa II, ZZ je kao primalac izdržavanja sa njom zaključio ugovor o doživotnom izdržavanju i isti overio pred Opštinskim sudom u Novom Pazaru od 16.12.1981. godine, a posle ZZ smrti II je zaključila ugovor o doživotnom izdržavanju u vezi istih nepokretnosti, koje su u ovoj parnici sporne, sa svojim sinom ŽŽ ovde tuženim i taj ugovor je overen kod Opštinskog suda u Novom Pazaru 23.03.2007. godine. Pokojna BB je preminula ....2016. godine, a za njenog jedinog naslednika oglašena je ćerka AA. ZZ je preminuo ... 2006. godine, a iste godine je preminula i njegova druga supruga II.

U ovoj parnici tužioci traže da se utvrdi da je sporna kuća zajednička svojina sada pokojnih ZZ i BB stečena u njihovoj bračnoj zajednici, te da je otuda sada pokojna BB bila vlasnik na ½ iste odnosno da je to sada njena kćerka AA kao jedini naslednik. Takođe traže da su po osnovu nasleđa vlasnici na ½ iste nepokretnosti. Drugostepeni sud je nakon održane rasprave odbio tužbeni zahtev tužilaca našavši da se u konkretnom slučaju ne radi o zajedničkoj imovini sada pokojnih ZZ i BB već da je u pitanju posebna imovina sada pokojnog ZZ sa kojom je on kasnije raspolagao ugovorom o doživotnom izdržavanju u korist svoje druge supruge II, a ona iza toga takođe ugovorom o doživotnom izdržavanju je imovinom raspolagala u korist svoga sina, ovde tuženog ŽŽ.

Porodični zakon (''Službeni glasnik RS'' 18/2005) u članu 357. stav 1. propisuje da se odredbe tog zakona primenjuju i na porodične odnose koji su nastali do dana početka primene tog zakona ukoliko zakonom nije drugačije određeno. S obzirom da je tužba u ovoj parnici podneta 02.07.2009. godine, dakle, u vreme primene Porodičnog zakona, to imajući u vidu navedenu odredbu proizilazi da se konkretan spor ima raspraviti primenom tog zakona. Porodični zakon u članu 171. stav 1. propisuje da imovina koju su supružnici stekli radom u toku trajanja zajednice života u braku predstavlja njihovu zajedničku imovinu. Dakle, za postojanje zajedničke imovine po ovom osnovu potrebno je postojanje braka, zajednički rad i sredstva uloženi u sticanje imovine, a takođe i namera sticanja odnosno svest da se imovina stiče za sebe. Kod činjeničnog stanja koje je utvrđeno da je zajednica života između ZZ i BB prestala 1969. godine, da je brak pravnosnažno razveden 19.12.1972. godine, a da je plac kupljen 28.05.1973. godine i da je gradnja kuće na njoj započeta iste godine, očito proizilazi da je sporna imovina stečena nakon prestanka braka između ZZ i BB, te otuda po napred navedenom osnovu ne može ista predstavljati njihovu zajedničku imovinu. Predmetna imovina ne može biti zajednička ni primenom člana 191. Porodičnog zakona koji se odnosi na imovinu koju su stekli vanbračni partneri u toku trajanja vanbračne zajednice s obzirom da je, kao što je navedeno faktički zajednica života prestala 1969. godine a 1971. godine i brak formalno razveden. Osporavanje revizije da je prestala zajednica života između ZZ i BB u vreme kako je to našao drugostepeni sud predstavlja pobijanje činjeničnog stanja što u revizijskom postupku nije dozvoljeno. Isto važi i za tvrdnju revizije da je novac u iznosu od 22.000 maraka koji je ostvaren prodajom imovine u ... ZZ utrošio u gradnju sporne kuće jer ni tu okolnost drugostepeni sud nije u činjeničnom stanju prihvatio i utvrdio. Pozivanje revizije na okolnost da je u ovom slučaju ZZ kuća pripala u suštini njegovom pastorku što nije moralno i savesno nije od značaja za odlučivanje u ovom sporu kod činjenice da je ZZ ugovorom o doživotnom izdržavanju svoju imovinu odnosno spornu nepokretnost ostavio svojoj drugoj supruzi, koja ga je nasledila, a nakon toga ona je istom imovinom raspolagala u korist ovde tuženog kao svog sina ugovorom o doživotnom izdržavanju. Ranije je već navedeno da okolnost što se vodi posebna parnica za poništaj ugovora o doživotnom izdržavanju nije od značaja za presuđenje u ovoj parnici s obzirom da se ovde radi o svojini po osnovu sticanja u bračnoj i porodičnoj zajednici a da je u suštini upravo ishod ove parnice prethodno pitanje za parnicu oko ugovora o doživotnom izdržavanju jer se podrazumeva da se ugovorom o doživotnom izdržavanju može raspolagati samo imovinom na kojoj postoji pravo svojine.

S obzirom da se ostalim navodima iz revizije ne dovodi u sumnju pravilnost drugostepene odluke, to je revizija odbijena na osnovu člana 414. stav 1. ZPP.

Predsednik veća sudija

Vesna Popović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić