Odlučujući o izjavljenoj reviziji, u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku (ZPP), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija tuženog nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti. Navodima revizije o pravosnažno presuđenoj stvari, koje je tuženi isticao i u žalbi, neosnovano se ukazuje na postojanje bitne povrede odredaba parničnog postupka iz tačke 10. stava 2. tog člana. Između spora okončanog pravnosnažnom presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P 4757/10 od 29.04.2011. godine i ovog spora nema identiteta stranaka. Označenom pravnosnažnom presudom odbijen je zahtev tužioca za iseljenje tužene BB (supruge tuženog) iz spornog stana, zbog nedostatka pasivne legitimacije obrazložene akcesornom prirodnog prava korišćenja stana koje je izvedeno iz prava ugovornog korisnika stana, ovde tuženog koji u tom sporu nije bio stranka.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je pravni sledbenik Gradskog stambenog preduzeća iz Beograda, osnovanog rešenjem Skupštine Grada Beograda br. 05-1617/1 od 05.10.1965. godine radi privrednog poslovanja - gazdovanja stambenim zgradama u društvenoj svojini. Navedeno preduzeće je, ugovorom o kupoprodaji od 07.04.1967. godine, od prodavca Direkcije za izgradnju i rekonstrukciju grada kupilo deo poslovne zgrade u ulici ... broj ... u ... . Ugovorom od 19.12.1972. godine koji je to preduzeće zaključilo sa još tri preduzeća, konstatovano je da su ugovarači, kao suvlasnici poslovne zgrade na označenoj adresi, prostorije u prizemlju zgrade zajedničkom saradnjom osposobili za stan domara i saglasili se da se taj stan dodeli, kao službeni stan, na korišćenje domaru dok mu traje radni odnos. Istim ugovorom ovlašćeno je Gradsko stambeno preduzeće iz Beograda da sa domarom zaključi ugovor o korišćenju službenog stana. Takav ugovor pravni prethodnik tužioca je zaključio 22.01.1973. godine sa tuženim, za stan broj ... površine 44 m2 u prizemlju zgrade, koji će tuženi koristiti sa suprugom i sinom kao članovima porodičnog domaćinstva.Tuženi se ugovorom obavezao da će, po njegovom prestanku, stan predati svom saugovaraču kao i da će se, po prestanku dužnosti domara, sa svim licima i stvarima iseliti iz nastojničkog (domarskog) stana. Tuženi je u svojstvu nosioca stanarskog prava zaključio 03.07.1991. godine ugovor o korišćenju stana broj ... površine 65,90 m2 u ulici ... broj ... u ..., koji mu je dodeljen kao radniku Preduzeća VV za sve članove porodice - suprugu, sina i ćerku, na kojem je stekao pravo susvojine po osnovu ugovora o sticanju susvojine od 12.02.1990. godine. Preostali deo stana u društvenoj svojini otkupila je supruga tuženog, ugovorom o otkupu od 20.01.1993. godine, zaključenim sa nociosem prava raspolaganja i davaocem stana na korišćenje. Tuženi ne obavlja poslove domara zgrade u ulici... broj ... u ... .

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su u ovom sporu odlučili pravilnom primenom materijalnog prava.

Tuženom je sporni stan dat na korišćenje kao domaru zgrade. Na stanu namenjenom za domara (nastojnika), shodno članu 41. tada važećeg Zakona o stambenim odnosima („Službeni list SFRJ“ broj 11/66), nije se moglo steći stanarsko pravo. Navedenom odredbom bilo je izričito propisano da se na lica koja koriste stan za nastojnika zgrade ne primenjuju odredbe člana 18. stav 2. i 3. (o bračnim drugovima kao sunosiocima stanarskog prava), člana 19. (određivanju nosioca stanarskog prava nakon razvoda braka) i člana 20. stav 2. (o pravu članova porodičnog domaćinstva na korišćenje stana nakon smrti nosioca stanarskog prava ili kad on iz drugih razloga trajno prestane da koristi stan) tog zakona, kao i da je nastojnik kad mu prestane nastojnička dužan da se iseli iz tog stana sa licima koja zajedno sa njim stanuju.

Status nastojničkih (službenih) stanova na kojima se ne može sticati stanarsko pravo nije izmenjen ni članom 7. Zakona o stambenim odnosima („Službeni glasnik SRS“ broj 9/85 ...11/88), dok je Zakonom o stambenim odnosima („Službeni glasnik SRS“, broj 19/90 ... 55/90 i „Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 3/90 ... 13/90) predviđeno da se stanovi za službene potrebe koriste po osnovu ugovora o zakupu koji se zaključuje u skladu sa zakonom kojim se uređuju obligacioni odnosi, tim zakonom i samoupravnim opštim aktom, odnosno propisom davaoca stana na korišćenje (član 11). Prema članu 5. stav 1. sada važećeg Zakona o stanovanju („Službeni glasnik Republike Srbije“, br. 50/92 sa kasnijim izmenama i dopunama), stanovi se koriste po osnovu prava svojine i po osnovu zakupa.

Tuženi nema ni jedan pravni osnov za korišćenje predmetnog stana. On nije njegov vlasnik, niti zakupac, jer nema zaključen ugovor o zakupu u smislu člana 11. ranije važećeg Zakona o stambenim odnosima, odnosno članovima 7-11 sada važećeg Zakona i stanovanju. S`obzirom da na spornom stanu, kao službenom - nastojničkom, nije stekao stanarsko pravo tuženi ne može nastaviti sa njegovim korišćenjem kao zakupac stana u društvenoj svojini, u skladu sa članom 30. u vezi članova 31-39 Zakona o stanovanju. Pravo da koristi stan tuženi je stekao po osnovu obavljanja domarske službe, koju više ne obavlja, pa je zato dužan da se iseli iz stana sa licima koja zajedno sa njim stanuju.

Neosnovani su revizijski navodi o nedostatku aktivne legitimacije tužioca. Tužilac je pravni sledbenik ranijeg Gradskog stambenog preduzeća iz Beograda koje je, ugovorom o kupoprodaji od 07.04.1967. godine, kupilo deo poslovne zgrade u ulici ... broj ... u ... (sve prostorije na prvom, drugom, trećem i četvrtom spratu zgrade), i sa drugim suvlasnicima zgrade je prostorije u prizemlju osposobilo za domarski stan. Međusobne odnose u vezi korišćenja domarskog stana suvlasnici zgrade regulisali su posebnim ugovorom od 19.12.1972. godine, na osnovu kojeg je pravni prethodnik tužioca zaključio sa tuženim ugovor o korišćenju službenog stana. Nisu osnovani ni navodi revizije o pravu svojine tuženog koje revident zasniva na odredbi člana 23. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa. Navedena zakonska odredba uređuje sticanje prava svojine kada se stvari koje pripadaju različitim vlasnicima spoje, odnosno smešaju na takav način da se više ne mogu razdvojiti bez znatne štete ili neprimerenih troškova. Ova odredba se primenjuje na pokretne stvari, pa zato njena primena u ovom slučaju nije moguća jer je stan nepokretna stvar, a tuženi nije dokazao da je po bilo kom osnovu stekao pravo svojine, niti da ima neki drugi pravni osnov za korišćenje stana osim ugovora o korišćenju službenog - nastojničkog stana, po kojem je pravo korišćenja uslovljeno obavljanjem domarske dužnosti.

O troškovima postupka odlučeno je pravilnom primenom članova 153. stav 1. i 154. ZPP.

Shodno izloženom, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Branislava Apostolović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić