.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Uzp 389/2019
07.02.2020. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Katarine Manojlović Andrić, predsednika veća, Gordane Džakula i Biserke Živanović, članova veća, sa savetnikom Vesnom Mraković, kao zapisničarem, odlučujući o zahtevu Agencije za restituciju Republike Srbije, Jedinice za konfesionalnu restituciju iz Beograda, Masarikova 5, za preispitivanje sudske odluke - presude Upravnog suda 6 U 8831/16 od 06.11.2019. godine, sa Republikom Srbijom, čiji je zakonski zastupnik Državni pravobranilac Republike Srbije, Beograd, Nemanjina 22-26, kao protivnom strankom i sa Jevrejskom opštinom AA iz ..., ..., u predmetu vraćanja imovine, u nejavnoj sednici veća, održanoj dana 07.02.2020. godine, doneo je
P R E S U D U
Zahtev se UVAŽAVA i PREINAČUJE SE presuda Upravnog suda 6 U 8831/16 od 06.11.2019. godine, tako što se ODBIJA tužba Republike Srbije.
O b r a z l o ž e nj e
Pobijanom presudom uvažena je tužba Republike Srbije, poništeno je delimično rešenje Agencije za restituciju Republike Srbije, Jedinice za konfesionalnu restituciju broj .. od 01.06.2016. godine i predmet je vraćen nadležnom organu na ponovno odlučivanje. Osporenim delimičnim rešenjem tačkom 1. dispozitiva utvrđuje se Jevrejskoj opštini AA pravo na restituciju u vidu novčanog obeštećenja, a na ime oduzetog vrta na kat. parceli br. .., površine 41m², upisanoj u ZKUL br. .., KO ..., koja danas odgovara delovima kat. parcela br. .., KO ... – ..., tačkom 2. dispozitiva utvrđuje se da je Republika Srbija obveznik novčanog obeštećenja za imovinu bliže opisanu u tački 1. dispozitiva ovog rešenja, tačkom 3. dispozitiva odlučeno je da će o visini i načinu obeštećenja biti naknadno odlučeno.
U zahtevu za preispitivanje pobijane presude, podnetom zbog povrede zakona i povrede pravila postupka, podnosilac ističe da ne stoji konstatacija iz pobijane presude da iz stanja u spisima predmeta ne može da se zaključi na osnovu čega je tuženi našao da se oduzimanje imovine u postupku reambulacije može podvesti pod druge akte kojima je vršeno oduzimanje imovine, jer sve javne isprave koje se nalaze u spisima predmeta jasno i nedvosmisleno potvrđuju oduzimanje prava svojine na imovini koja je predmet vraćanja u postupku reambulacije katastra. Predlaže da Vrhovni kasacioni sud zahtev uvaži, a pobijanu presudu ukine ili preinači.
Republika Srbija nije dostavila odgovor na zahtev, koji je uručen Državnom pravobraniocu Republike Srbije.
Jevrejska opština AA nije dostavila odgovor na zahtev, koji joj je uredno uručen.
Postupajući po podnetom zahtevu i ispitujući pobijanu presudu u granicama zahteva u smislu odredbe člana 54. Zakona o upravnim sporovima (''Službeni glasnik RS'' 111/09), Vrhovni kasacioni sud je našao:
Zahtev je osnovan.
Prema razlozima obrazloženja pobijane presude, osporenim rešenjem je povređen zakon na štetu Republike Srbije, jer iz stanja u spisima predmeta ne može da se zaključi na osnovu čega je tuženi organ našao da oduzimanje imovine u postupku reambulacije može da se podvede pod druge akte kojima je vršeno oduzimanje te imovine, bez tržišne naknade, pozivajući se na odredbe člana 1. i člana 3. tačka 2) Zakona o vraćanju (restituciji) imovine crkvama i verskim zajednicama. Upravni sud je našao da razlozi obrazloženja osporenog rešenja ne sadrže propise kojima je regulisana reambulacija, niti pojam ove materijalne radnje iz 1954. godine, kao ni osnov za zaključak da se radi o aktu – radnji državnog organa kojom je imovina oduzeta verskoj zajednici bez tržišne naknade, zbog čega je, po oceni Upravnog suda, osporeno rešenje doneto uz povredu odredbe člana 199. stav 2. Zakona o opštem upravnom postupku.
Ocenjujući zakonitost pobijane presude, Vrhovni kasacioni sud nalazi da se osnovano navodima zahteva ukazuje na to, da je presudom povređen zakon.
Odredbom člana 1. Zakona o vraćanju (restituciji) imovine crkvama i verskim zajednicama (''Službeni glasnik RS'' broj 46/06) je propisano da se tim zakonom uređuju uslovi, način i postupak vraćanja imovine koja je na teritoriji Republike Srbije oduzeta od crkava i verskih zajednica, kao i od njihovih zadužbina i društava, primenom propisa o agrarnoj reformi, nacionalizaciji, sekvestraciji i drugih propisa koji su doneseni i primenjivani u periodu od 1945. godine, kao i svim drugim aktima kojima je vršeno oduzimanje te imovine bez tržišne naknade.
Na osnovu odredbe člana 3. tačka 2) istog zakona, pojedini izrazi upotrebljeni u ovom zakonu imaju sledeće značenje: pod aktima oduzimanja podrazumevaju se pravni akti koji su imali neposredno dejstvo, kao što su propisi, presude, odluke, rešenja, drugi pravni akti, kao i materijalne radnje državnih organa putem kojih je imovina oduzimana.
Odredbom člana 38. Zakona o nacionalizaciji najamnih zgrada i građevinskog zemljišta (''Službeni list FNRJ'' br. 52/58... 1/63) je bilo propisano da građevinsko neizgrađeno zemljište koje je nacionalizovano ostaje u posedu ranijeg sopstvenika sve dok ga on na osnovu rešenja Opštinskog narodnog odbora ne preda u posed opštini ili drugom licu radi izgradnje zgrade ili drugog objekta ili radi izvođenja drugih radova.
Po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda, ne mogu da se prihvate razlozi obrazloženja pobijane presude prema kojima je osporeno delimično rešenje tuženog organa doneto uz povredu odredbe člana 199. stav 2. Zakona o opštem upravnom postupku. Ovo stoga, što iz spisa predmeta upravnog postupka i razloga obrazloženja osporenog rešenja nesumnjivo proizlazi da predmetna katastarska parcela ... KO ... ne postoji u katastru zemljišta od 1954. godine, jer je reambulacijom poništena i pripojena kp. br. .. KO ... - ... i na taj način faktički oduzeta od Jevrejske veroispovedne opštine u ..., čiji je pravni sledbenik Jevrejska opština AA. Međutim, katastarska parcela br. .. KO ... je i dalje egzistirala u zemljišnoj knjizi sve do uspostavljanja katastra nepokretnosti 2011. godine, kada je pravno i faktičko stanje usaglašeno. U katastru nepokretnosti je na katastarskoj parceli novog premera br. .. KO ... – ..., čiji delovi odgovaraju između ostalog i predmetnoj katastarskoj parceli br. .. KO ..., kao imalac prava korišćenja uknjižena BB koja je u katastru zemljišta bila upisana kao držalac katastarske parcele .. KO ... – ..., ali ne i pravni prethodnik podnosioca zahteva koji je u zemljišnoj knjizi bio uknjižen kao korisnik katastarske parcele br. .. KO ..., jer je ona u postupku reambulacije pripojena katastarskoj parceli br. .. KO ...– ... . Kod iznetog Vrhovni kasacioni sud nalazi da je tuženi organ pravilno zaključio, i u obrazloženju osporenog rešenja dao dovoljne i pravno valjane razloge, da Jevrejska opština AA, kao pravni sledbenik Jevrejske veroispovedne opštine u ..., ima pravo na restituciju predmetnog zemljišta u vidu novčanog obeštećenja.
Vrhovni kasacioni sud nalazi da ne može da se prihvati stav Upravnog suda da razlozi obrazloženja osporenog rešenja ne sadrže objašnjenje pojma reambulacije, kao ni osnov za zaključak da se radi o aktu – radnji državnog organa kojom je imovina oduzeta verskoj zajednici bez tržišne naknade. Po oceni ovog suda, osporenim delimičnim rešenjem je objašnjen pojam ''reambulacije'', kao i razlozi koji su organ opredelili pri donošenju osporenog delimičnog rešenja. Naime, u osporenom rešenju se izričito navodi da je reambulacija dopunjavanje i ispravljanje topografskih karata i katastarskih planova na terenu dopunskim premeravanjem na osnovu ranijih premeravanja numeričkom, elektronskom, aerofotogrametrijskom, fotogrametrijskom ili grafičkom metodom. Donosilac osporenog rešenja je jasno, nedvosmisleno i pravilno zauzeo stav da se u konkretnom slučaju radi o zemljištu oduzetom reambulacijom od pravnog prethodnika podnosioca zahteva, te da podnosilac zahteva ima pravo na vraćanje tako oduzetog zemljišta u smislu odredbe člana 1. u vezi člana 3. tačka 2) Zakona o vraćanju (restituciji) imovine crkvama i verskim zajednicama, pa su suprotni navodi zahteva neosnovani.
Imajući u vidu sve izloženo, Vrhovni kasacioni sud je zahtev uvažio i preinačio pobijanu presudu na osnovu odredbe člana 55. stav 2. Zakona o upravnim sporovima.
PRESUĐENO U VRHOVNOM KASACIONOM SUDU
Zapisničar, Predsednik veća – sudija,
Vesna Mraković,s.r. Katarina Manojlović Andrić,s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
