Jevrejska opština ..., u zahtevu za preispitivanje sudske odluke, podnetom zbog povrede zakona i povrede pravila postupka, ukazuje na činjenicu da utvrđivanje površine objekta u ulici ... u Beogradu nije izvršeno zbog opstrukcije postupka od strane tužioca, koji nije omogućio veštaku nesmetan ulaz u objekat radi izrade nalaza i mišljenja, o čemu je blagovremeno obavešten. Predlaže da Vrhovni kasacioni sud pobijanu presudu ukine ili preinači.

Zainteresovano lice, Grad Beograd, koga zastupa Gradski pravobranilac Grada Beograda, u odgovoru na zahtev, predlaže da sud isti odbaci ili odbije.

Zainteresovana lica Republika Srbija i Gradska opština Stari grad nisu dala odgovor na zahtev, koji im je uredno dostavljen na odgovor, i to Državnom pravobranilaštvu za Republiku Srbiju dana 14.03.2018. godine, a Opštinskom pravobranilaštvu Gradske opštine Stari grad za Gradsku opštinu Stari grad dana 19.03.2018. godine.

Postupajući po podnetim zahtevima i ispitujući pobijanu presudu u granicama zahteva u smislu odredbe člana 54. Zakona o upravnim sporovima (''Službeni glasnik RS'' 111/09), Vrhovni kasacioni sud je našao:

Zahtevi su osnovani.

Prema razlozima obrazloženja pobijane presude, tuženi organ nije dao dovoljne razloge za svoju odluku, ni pravno valjane razloge iz kojih proizlazi zaključak tuženog da je imovina koja se daje na ime naknade za oduzetu imovinu odgovarajuća u smislu odredbe člana 4. Zakona o vraćanju (restituciji) oduzete imovine crkvama i verskim zajednicama. Po oceni Upravnog suda, tuženi organ u razlozima obrazloženja osporenog rešenja daje paušalnu ocenu da je nalaz i mišljenje veštaka od 27.08.2015. godine, koji je dopunjen 29.08.2015. godine, jasan, logičan i prihvatljiv, ne dajući konkretne razloge za ovu ocenu, uz pozivanje na propise, a što je bio u obavezi u smislu odredbe člana 199. stav 2. Zakona o opštem upravnom postupku. Po oceni Upravnog suda, navedeni nalaz i mišljenje sudskog veštaka ne sadrži pozivanje na propise koji uređuju način utvrđivanja površine objekta, a sve to radi utvrđenja da li je nepokretnost kojom se naknađuje oduzeta imovina odgovarajuća. Upravni sud, stoga, nalazi da je osporeno rešenje doneto uz povredu pravila postupka iz odredbe člana 199. stav 2. Zakona o opštem upravnom postupku.

Ocenjujući zakonitost pobijane presude, Vrhovni kasacioni sud nalazi da se osnovano navodima zahteva ukazuje na to da su presudom načinjene bitne povrede pravila postupka koje su bile od uticaja na rešenje stvari.

Tužbom osporenim rešenjem u upravnom sporu od 18.09.2015. godine usvojen je zahtev Jevrejske opštine ... i na ime naknade za imovinu oduzetu rešenjem o nacionalizaciji Komisije za nacionalizaciju pri izvršnom veću NS – NR Srbije broj 51/1-59 od 01.03.1961. godine, utvrđeno je pravo svojine Jevrejske opštine ... na objektu broj ..., zgrada poslovnih usluga u ..., korisne površine objekta 370m² na kp. br. 210/2, upisane u listu nepokretnosti broj 1538 KO ..., kao državna svojina sa pravom korišćenja Opštine Stari grad i na zgradi u ulici ... na kp. br. 210/1, upisanoj u listu nepokretnosti broj 2126 KO ..., kao državna svojina sa pravom korišćenja Opštine Stari grad, kao i na objektu broj 1- poslovnoj zgradi za koju nije utvrđena delatnost – robni magacin u ulici ... na kp. br. 1850, upisanoj u listu nepokretnosti 1344 KO ..., kao državna svojina sa pravom korišćenja Opštine Stari grad.

Jevrejska opština ... podnela je Direkciji za restituciju dana 28.06.2007. godine zahteve za vraćanje nacionalizovane imovine u ulici ... u Beogradu i u ulici ... Preciziranim zahtevom od 09.04.2015. godine, zatraženo je spajanje predmeta navedenih u tom zahtevu i zatraženo je, imajući u vidu da se stanovi u ulici ... u Beogradu i u ulici ..., a koji su nacionalizovani, danas nalaze u svojini fizičkih lica, da se umesto njih vrate, kao druga odgovarajuća imovina, nepokretnosti, i to: ... u ulici ... i objekat u ulici ... u Beogradu, koji se nalazi na kp. br. 1850 KO ....

U toku postupka pred Agencijom za restituciju Republike Srbije, Jedinicom za konfesionalnu restituciju, utvrđeno je da je Jevrejskoj opštini ... nacionalizovana imovina, da je oduzeta imovina danas u svojini fizičkih lica, pa je tuženi organ ocenio da je osnovan zahtev bivšeg vlasnika da se oduzeta imovina vrati u vidu druge odgovarajuće imovine.

Odredbom člana 4. Zakona o vraćanju imovine crkvama i verskim zajednicama (''Službeni glasnik RS'' 46/06) je propisano da se bivšem vlasniku oduzeta imovina vraća, po pravilu, u naturalnom obliku, ili se naknađuje u vidu druge odgovarajuće imovine, a ako to nije moguće, isplaćuje se novčana naknada.

Kako je citiranom zakonskom odredbom propisan i zakonski redosled postupanja kod restitucije i kako u konkretnom slučaju nije moguće vraćanje one imovine koja je oduzeta, pravilno je, po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda, tuženi organ ocenio da titular restitucije ima pravo naknade u vidu druge odgovarajuće imovine.

Pravilno je, takođe, po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda, tuženi organ ocenio da su nalaz i mišljenje sudskog veštaka od 27.08.2015. godine i dopuna od 29.08.2015. godine dati argumentovano, obuhvatno i ubedljivo i da se mogu u celini prihvatiti. Takva ocena data je nakon detaljne interpretacije nalaza i mišljenja veštaka uz navođenje razloga koji su bili odlučujući da se za procenu vrednosti nepokretnosti u ulici ... uzme površina zgrade navedena u izveštaju Poreske uprave na koju se plaća porez na imovinu, a ne površina prema ''slobodoručnim skicama'' izrađenim u JP ''Poslovni prostor Stari grad''. Sudski veštak se nije pozvao na propis kojim je uređen način utvrđivanja površine objekata u ovakvim i sličnim slučajevima jer takav propis ne postoji, pa to nije mogao da bude razlog da se veštačenje dovede u sumnju, kao što je učinio Upravni sud u pobijanoj presudi. Stoga je, po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda, tuženi organ pravilno ocenio da su oduzeta imovina i imovina koja se daje na ime naknade odgovarajuće i kompatibilne, te da se utvrđenom naknadom udovoljava zahtevu podnosioca za pravično obeštećenje. Ovaj sud je, pri tome, imao u vidu da je utvrđenu površinu zgrade u ulici ... i njenu procenjenu vrednost u upravnom sporu osporila samo Gradska opština Stari grad koja nije omogućila veštaku da obavi neophodna merenja te nepokretnosti na licu mesta, koja nije na bilo koji drugi način uzela učešće u upravnom postupku i čiji zastupnik nije pristupio na javnu raspravu održanu pred Upravnim sudom po njenoj tužbi.

Zbog svih navedenih razloga, neprihvatljiva je ocena Upravnog suda da je osporeno rešenje doneto uz bitne povrede odredaba člana 199. stav 2. Zakona o opštem upravnom postupku i da je time povređen zakon na štetu tužioca (Gradske opštine Stari grad).

Vrhovni kasacioni sud je našao da su zahtevi za preispitivanje pobijane presude osnovani, pa je, na osnovu odredbe člana 55. stav 2. Zakona o upravnim sporovima, zahteve uvažio, pobijanu presudu Upravnog suda preinačio i tužbu odbio.

PRESUĐENO U VRHOVNOM KASACIONOM SUDU

dana 21.06.2018. godine, Uzp 98/2018

Zapisničar                                                                                                                           Predsednik veća – sudija

Vesna Mraković,s.r.                                                                                                          Mirjana Ivić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić