U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Subić, predsednika veća, Jelice Bojanić Kerkez i Biserke Živanović, članova veća, u parnici tužioca-protivtuženog AA iz ..., sa boravištem u ..., koga zastupa punomoćnik Slavica Sretenović advokat iz ..., protiv tužene-protivtužilje BB iz ..., koju zastupa punomoćnik Đorđe Mihovilović, advokat iz .., radi vršenja roditeljskog prava i izdržavanja, odlučujući o reviziji tužioca-protivtuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž2 432/19 od 14.08.2019. godine, u sednici veća održanoj dana 31.03.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužioca-protivtuženog izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž2 432/19 od 14.08.2019. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici P2 362/18 od 28.05.2019. godine, stavom prvim izreke, određeno je da tužilac-protivtuženi AA iz ... samostalno vrši roditeljsko pravo nad mal.decom VV rođenim ... godine u ... i GG rođenim ... godine u ... sa prebivalištem u ... naselje ... ... . Stavom drugim izreke određen je lični kontakt tužene-protivtužilje BB sa mal. decom, i to svakog vikenda od petka od 17,00 časova do nedelje do 17,00 časova, naizmenično državnim i verskim praznicima, polovinu letnjeg i polovinu zimskog raspusta. Stavom trećim izreke obavezana je tužena protivtužilja da na ime svog doprinosa za izdržavanje mal. VV plaća iznos od 5.000,00 dinara mesečno i GG iznos od 3.000,00 dinara mesečno, počev od 28.05.2019. godine kao dana presuđenja pa ubuduće dok za to postoje zakonski uslovi ili se odluka suda ne izmeni drugom sudskom odlukom, od 01. do 15. datuma u mesecu za tekući mesec putem poštanske uputnice na adresu oca i zakonskog zastupnika AA iz ... . Stavom četvrtim izreke odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 432/19 od 14.08.2019. godine žalba tužene-protivtužilje je delimično usvojena, delimično odbijena, a presuda Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici P2 362/18 od 28.05.2019. godine preinačena tako što su maloletna deca parničnih stranaka VV i GG poverena na samostalno vršenje roditeljskog prava tuženoj-protivtužilji; određen je način održavanja ličnih odnosa maloletne dece sa tužiocem-protivtuženim na način bliže određen u izreci presude; obavezan je tužilac-protivtuženi da doprinosi izdržavanju mal. VV mesečnim iznosom od 12.000,00 dinara, a mal. GG mesečnim iznosom od 10.000,00 dinara, počev od dana donošenja prvostepene presude pa ubuduće, dok za to postoje zakonski uslovi, uplatom na tekući račun tužene-protivtužilje od 01. do 10. u mesecu za tekući mesec, dok je odbijen protivtužbeni zahtev preko dosuđenog, pa do traženog iznosa od 12.000,00 dinara mesečno na ime izdržavanja maloletnog GG; potvrđena je prvostepena presuda u delu odluke o troškovima prvostepenog postupka, a odbijen zahtev tužene-protivtužilje za naknadu troškova žalbenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac-protivtuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Tužena-protivtužilja je podnela odgovor na reviziju.

Ispitujući pobijanu presudu, na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ....18/20), Vrhovni kasacioni sud je ocenio da je revizija tužioca-protivtuženog neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a u reviziji se ne ukazuje na ostale bitne povrede odredaba parničnog postupka zbog kojih se revizija, u smislu člana 407. stav 1. tačka 2. i 3. Zakona o parničnom postupku, može izjaviti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju parnične stranke su bivši supružnici, koji imaju dvoje zajedničke maloletne dece, VV rođenog ... godine i GG rođenog ... godine. Deca žive naizmenično po nedelju dana sa svakom od stranaka. Tužilac- protivtuženi je rođen ... godine, živi u ..., završio je ... i zaposlen je kao ...u tri ... škole gde ostvaruje pun fond časova, i ostvaruje ukupnu prosečnu neto zaradu u iznosu od oko 49.000,00 dinara mesečno. Dodatne prihode tužilac-protivtuženi ostvaruje u mesečnom iznosu oko 300 evra tako što ... . Poseduje 2 hektara zemlje, a sa rođenim bratom obrađuje 70 ha zemlje. Nema obavezu da izdržava drugo lice, a u brizi oko dece mu pomažu otac i brat. Tužena-protivtužilja je rođena ... godine, završila je za ..., zaposlena je u privatnoj kompaniji koja se bavi ... i ostvaruje prosečnu neto zaradu u iznosu od 27.000,00 dinara mesečno i dodatne prihode u mesečnom iznosu od oko 15.000,00 dinara baveći se poslovima ... . Živi u porodičnoj kući svoje majke u zajedničkom domaćinstvu sa majkom, koja je korisnik penzije, i sa bratom, koji je zaposlen. Nema imovine na svom imenu, niti obavezu da izdržava druga lica.

Prema izjavama parničnih stranaka mesečne potrebe starijeg deteta iznose od 15.000,00-20.000,00 dinara, a mlađeg deteta 10.000,00 dinara. Procenom Centra za socijalni rad utvrđeno je da su oba roditelja podobna kao ličnosti i imaju povoljne materijalne i stambene uslove života, ali da aktuelni model organizacije života i funkcionisanje dece nije u njihovom najboljem interesu jer nemaju ustaljen model funkcionisanja – svake sedmice menjaju prostor u kome spavaju, uče, igraju se. Oba roditelja imaju pomoć i podršku od članova svojih porodica, a majka tužene- protivtužilje je visoko motivisana da u narednom periodu bude podrška svojoj ćerki i unucima. Oba detata imaju izgrađenu blisku emocionalnu vezu sa oba roditelja, s tim što je stariji sin u razgovoru pred nadležnim organom starateljstva naveo da želi da živi sa majkom, sa kojom ima bolji odnos i koja ga razume, ali je u ponovnom razgovoru istakao da misli da treba da ostane sve isto, odnosno da on i brat i dalje mogu da žive jednu sedmicu sa majkom, a drugu sa ocem.

Imajući u vidu ovako utvrđeno činjenično stanje prvostepeni sud je maloletnu decu parničnih stranaka poverio tužiocu-protivtuženom na samostalno vršenje roditeljskog prava, smatrajući da je to u najboljem interesu dece, imajući u vidu organizaciju života tužioca-protivtuženog i dece, te je uredio model viđanja maloletne dece sa tuženom-protivtužiljom i obavezao tuženu-protivtužilju da doprinosi izdržavanju mal. dece mesečnim iznosom od 5.000,00 dinara za starije dete i 3.000,00 dinara za mlađe dete.

Drugostepeni sud je ocenio da je u najboljem interesu maloletne dece da budu poverena tuženoj-protivtužilji, imajući u vidu nalaz i stručno mišljenje nadležnog Centra za socijalni rad i činjenicu da je u sadašnjem kalendarskom uzrastu dece njima potreban negujući roditelj i kontinuitet neposredne brige, a takođe i mišljenje starijeg deteta u razgovoru sa stručnim radnicima organa starateljstva. S obzirom na utvrđene potrebe mal. dece i mogućnosti tužioca-protivtuženog drugostepeni sud je obavezao tužioca-protivtuženog da doprinosi izdržavanju starijeg deteta mesečnim iznosom od 12.000,00 dinara, a mlađeg mesečnim iznosom od 10.000,00 dinara, s tim što će preostali deo izdržavanja mal. dece podmirivati tužena-protivtužilja koja trenutno ostvaruje niže mesečne prihode od tužioca- protivtuženog, a kojoj se u doprinos računa i svakodnevna briga i nega oko dece. Takođe, uređen je način viđanja maloletne dece sa tužiocem-protivtuženim koji je predložen od strane nadležnog Centra za socijalni rad.

Prema oceni Vrhovnog kasacionog suda pravilno je drugostepeni sud odlučio o vršenju roditeljskog prava, načinu održavanja ličnih odnosa maloletne dece sa ocem i visini izdržavanja, a sve imajući u vidu utvrđeno činjenično stanje na koje je pravilno primenjeno materijalno pravo, i to odredbe Porodičnog zakona bliže navedene u obrazloženjima presuda nižestepenih sudova.

Suprotno navodima revizije drugostepeni sud je pravilno utvrdio želju dece kom roditelju treba da budu povereni na vršenje samostalnog roditeljskog prava, pri čemu izmenjeno mišljenje starijeg deteta u smislu da želi da stanje ostane nepromenjeno, odnosno da jednu sedmicu deca budu kod majke a jednu sedmicu kod oca, nije u najboljem interesu maloletne dece. Tačno je da se mišljenju deteta mora posvetiti dužna pažnja po svim pitanjima koja ga se tiču i u svim postupcima u kojima se odlučuje u najboljim pravima, a u skladu sa godinama i zrelošću deteta u smilu člana 65. stav 3. Porodičnog zakona, ali je u sporu za zaštitu prava deteta i u sporu za vršenje odnosno lišenje roditeljskog prava sud uvek dužan da se rukovodi najboljim interesom deteta, u smilu člana 266. stav 1. i člana 6. stav 1. Porodičnog zakona. Najbolji interes deteta predstavlja pravni standard koji se ceni prema okolnostima svakog konkretnog slučaja, a elementi za procenu su, između ostalog: uzrast i pol deteta, želje i osećanje deteta s obzirom na uzrast i zrelost, potrebe deteta (vaspitne, stambene, ishrane..) i sposobnost roditelja da zadovolji utvrđene potrebe deteta. Mišljenje deteta ne mora da bude uvek u njegovom najboljem interesu, što je u konkretnom slučaju pravilno ocenio i drugostepeni sud, pri čemu je i Centar za socijalni rad utvrdio da naknadno mišljenje mal. VV predstavlja način da ne pokaže lojalnost ni prema jednom od roditelja.

Pravilno je drugostepeni sud utvrdio potrebe mal. dece uzimajući u obzir i izjave stranaka, pa je pravilno primenio član 160. Porodičnog zakona i s obzirom na mogućnosti tužioca-protivtuženog pravilno odredio visinu kojom će tužilac- protivtuženi doprinositi izdržavanju mal. dece.

Prvostepena presuda je doneta 28.05.2019. godine, a drugostepena 14.08.2019. godine, pa je pravilno tužilac-protivtuženi obavezan da zaostale rate isplati od dana donošenja prvostepene presude, s obzirom na vreme proteklo između prvostepenog i drugostepenog presuđenja.

Vrhovni kasacioni sud je ocenio i ostale navode revizije, kojima se ne dovodi u sumnju pravilnost i zakonitost pobijane presude, zbog čega ti navodi nisu posebno obrazloženi.

Iz navedenih razloga odlučeno je kao u izreci presude, na osnovu člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća-sudija

Vesna Subić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić