U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Biljane Dragojević, predsednika veća, Vesne Subić i Jelice Bojanić Kerkez, članova veća, u parnici tužioca AA iz sela ..., ..., čiji je punomoćnik Zorica Mitrović, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije, Vlade RS, koju zastupa Državno pravobranilaštvo, Odeljenje u Leskovcu, radi diskriminacije, odlučujući o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 2063/18 od 23.05.2018. godine, u sednici veća održanoj 28.02.2019. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužene izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 2063/18 od 23.05.2018. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Vranju P 2845/16 od 15.01.2018. godine, stavom prvim izreke, utvrđeno da je zaključkom Vlade Republike Srbije broj 401- 161/2008-1 od 17.01.2008. godine povređeno načelo jednakih prava i obaveza, čime je izvršena diskriminacija na osnovu mesta prebivališta tužioca kao ratnog vojnog rezerviste sa teritorije opštine koja nije navedena u označenom zaključku Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine. Stavom drugim izreke, utvrđeno je da je tužba tužioca povučena u delu koji se odnosi na potraživanje po osnovu naknade nematerijalne štete. Stavom trećim izreke, obavezana je tužena da tužiocu na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 45.800,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž 2063/18 od 23.05.2018. godine odbijena je kao neosnovana žalba tužene i potvrđena prvostepena presuda u stavovima prvom i trećem izreke.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužena je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pravilnost pobijane presude na osnovu člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“, broj 72/11 ... 55/14), Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Revizijom tužene ukazuje se na bitnu povredu iz tačke 12. istog člana zbog koje se revizija, shodno članu 407. stav 1. ZPP, ne može izjaviti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je učestvovao u ratu u periodu od 24.03.1999. do 26.06.1999. godine kao ratni vojni rezervista. Za vreme rata nisu mu isplaćivane dnevnice, kao ni nakon njegovog okončanja i nije vodio spor za isplatu naknade po ovom osnovu. Smatra da mu je Zaključkom Vlade RS 05 br. 401-161/2008 od 17.01.2008. godine povređeno pravo na jednako postupanje po osnovu prebivališta, u odnosu na vojne rezerviste Topličkog okruga.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo kada su usvojili tužbeni zahtev tužioca.

Vrhovni kasacioni sud je ocenio da je pravilno utvrđena pasivna legitimacija u ovoj pravnoj stvari, s obzirom da je kao tužena označena Republika Srbija, preko koje bilo koji organ ovako označene tužene dobija pravni subjektivitet, a tuženi organ, koji je bio u obavezi da izvrši isplatu naknade dnevnica svoja ovlašćenja vrši preko Vlade Republike Srbije, koja je i zaključila Sporazum sa štrajkačkim odborom ratnih vojnih rezervista nerazvijenih opština dana 11.01.2008. godine.

Naime, Vlada Republike Srbije je 11.01.2008. godine postigla sporazum sa ratnim vojnim rezervistima koji imaju prebivalište u Opštinama Kuršumlija, Lebane, Bojnik, Žitorađa, Doljevac, Prokuplje i Blace, koje su izabrane zbog statusa nerazvijenih opština, a kojim sporazumom je ovim licima regulisana isplata ratnih dnevnica, Zaključkom Vlade RS od 17.01.2008. godine, te je određeno da se prenos novčanih sredstava izvrši na posebne račune navedenih sedam opština, te da se ratnim vojnim invalidima i rezervistima iz ovih opština isplati novčana naknada u skladu sa zaključenim sporazumom, pod uslovom da se ta lica odreknu svih potraživanja u sporovima koji su vodili pred parničnim sudovima protiv Republike Srbije, radi isplate naknade.

Pravilno su sudovi postojanje diskriminatorskog ponašanja tužene prema tužiocu cenili neposrednom primenom člana 21. Ustava Republike Srbije i člana 14. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. Na ovaj način, iako pravljenje razlike u postupanju prema nekom licu u odnosu na druga lica koja su u istoj ili sličnoj situaciji, ne predstavlja uvek akt diskriminacije, nižestepeni sudovi su osnovano zaključili da u konkretnom slučaju navedene radnje tužene, isplate ratnih dnevnica samo rezervistima iz navedenih sedam opština, predstavlja diskriminatorsko ponašanje prema tužiocu, jer tužena nije dokazala da je za ovakvo – nejednako postupanje, postojalo objektivno i razumno opravdanje. Ovo zato što iz sadržine Sporazuma od 11.01.2008. godine i Zaključka Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine proizlazi da je finansijska pomoć koja je uplaćena na poseban račun sedam opština navedenih u sporazumu uplaćena radi isplate ratnih dnevnica ratnim vojnim invalidima i vojnim rezervistima koji su učestvovali u odbrani zemlje u toku NATO bombardovanja 1999. godine. Tačno je da Opštine Kuršumlija, Lebane, Bojnik, Žitorađa, Doljevac, Prokuplje i Blace imaju status nerazvijenih opština, ali to nužno ne znači da i svi rezervisti sa prebivalištem na teritoriji ovih opština spadaju u kategoriju socijalno ugroženih lica, niti da rezervisti sa teritorija drugih opština, van opština navedenih u sporazumu, ne spadaju u tu kategoriju lica, jer se status socijalne ugroženosti dokazuje na zakonom predviđen način.

Na osnovu Sporazuma od 11.01.2008. godine i Zaključka Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine izvršena je isplata ratnih dnevnica svim vojnim rezervistima sa teritorija navedenih opština, samo po osnovu njihovog prebivališta na teritoriji tih opština, bez prethodne provere, odnosno utvrđenja njihovog socijalnog statusa. Imajući ovo u vidu, nižestepeni sudovi su osnovano zaključili da nije postojalo objektivno prihvatljivo opravdanje za različito postupanje tužene prilikom isplate ratnih dnevnica vojnim rezervistima samo na osnovu njihovog prebivališta, pa proizlazi da ovakvim postupanjem tužene jeste izvršena diskriminacija u odnosu na vojne rezerviste koji imaju prebivalište na teritoriji drugih opština, pa i u odnosu na tužioca, koji je bio u istoj situaciji kao i rezervisti sa teritorija navedenih sedam opština, jer je učestvovao u odbrani zemlje u toku NATO bombardovanja 1999. godine i po tom osnovu ostvario pravo na isplatu ratnih dnevnica, koje mu nisu isplaćene.

Ostalim navodima revizije osporava se utvrđeno činjenično stanje, pa ih Vrhovni kasacioni sud nije ispitivao, budući da se utvrđeno činjenično stanje revizijom ne može pobijati u smislu člana 407. stav 2. ZPP.

Na osnovu člana 414. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Biljana Dragojević, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić