.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev2 859/2018
25.03.2021. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Branke Dražić, Danijele Nikolić, Dobrile Strajina i Marine Milanović, članova veća, u parnici iz radnog odnosa tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Dragan Lazarević advokat iz ..., protiv tužene Opštine Doljevac, koju zastupa Opštinsko pravobranilaštvo, radi naknade štete, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž1 2517/2017 od 22.09.2017. godine, u sednici veća održanoj dana 25.03.2021. godine, doneo je
P R E S U D U
DOZVOLJAVA SE odlučivanje o posebnoj reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž1 2517/2017 od 22.09.2017. godine.
ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž1 2517/2017 od 22.09.2017. godine.
ODBIJA SE zahtev tužene za naknadu troškova postupka po reviziji.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Osnovnog suda u Nišu P1 2630/14 od 01.03.2017. godine, stavom prvim izreke, usvojen je tužbeni zahtev i obavezana tužena da zbog nezakonitog prestanka radnog odnosa tužiocu isplati naknadu štete za period od 06.12.2007. godine do 15.03.2013. godine u ukupnom iznosu od 2.101.897,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom na svaki novčani iznos naveden u ovom stavu izreke počev od označenih datuma pa do isplate, sve u roku od 15 dana po prijemu presude pod pretnjom prinudnog izvršenja. Stavom drugim izreke, obavezana je tužena da na te iznose plati poreze, doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje i za nezaposlene po stopama na dan isplate štete, u roku od 15 dana po prijemu presude pod pretnjom prinudnog izvršenja. Stavom trećim izreke, odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se obaveže tužena na isplatu preostalog iznosa, od dosuđenog do traženog u preciziranom tužbenom zahtevu od 14.11.2016. godine. Stavom četvrtim izreke, utvrđeno je da je povučen deo tužbenog zahteva iz ranije preciziranog zahteva od 02.10.2013. godine, a koji nije obuhvaćen preciziranim tužbenim zahtevom. Stavom petim izreke, obavezana je tužena da naknadi tužiocu troškove parničnog postupka u ukupnom iznosu od 461.309,49 dinara, od toga na ime takse iznos od 59.309,49 dinara a na iznos od 402.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti do dana isplate, dok je odbijen zahtev za naknadu troškova od dosuđenog do traženog.
Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž1 2517/2017 od 22.09.2017. godine, stavom prvim izreke, odbijene su kao neosnovane žalbe tužioca i tužene i potvrđena presuda Osnovnog suda u Nišu P1 2630/14 od 041.03.2017. godine u delu stava prvog izreke kojim je obavezan tuženi na isplatu naknade štete zbog izostale plate za period od decembra 2007. godine do 16.02.2013. godine sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom na svaki pojedinačni mesečni iznos, u stavu drugom izreke u odnosu na uplatu doprinosa za obavezno socijalno osiguranje za period od decembra 2007. godine do 16.02.2013. godine, u stavu trećem izreke i odluka o troškovima postupka sadržana u stavu petom izreke. Stavom drugim izreke, ista presuda je preinačena u preostalom delu prvog i drugog stava izreke tako što je odbijen tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se obaveže tužena da mu isplati naknadu štete zbog izostale zarade sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom i uplati doprinose za obavezno socijalno osiguranje za period od 16.02.2013. godine do 15.03.2013. godine.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, dela kojim je odbijena njegova žalba i dela kojim je preinačena prvostepena presuda, tužilac je na osnovu člana 403. stav 2. tačka 2. i člana 404. ZPP, blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.
Tužena je podnela odgovor na reviziju.
Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, u pogledu prava na naknadu štete zbog nezakonitog prestanka radnog odnosa i u visini stimulacije postoji neujednačena sudska praksa na koju tužilac ukazuje u reviziji, pozivjući se na presudu istog drugostepenog suda Gž1 1270/11 od 25.08.2011. godine i Gž1 1079/13 od 08.05.2013. godine koje su dostavljene tokom postupka.
Iz tog razloga, na osnovu člana 404. ZPP, odlučeno je kao u prvom stavu izreke.
Odlučujući o izjavljenoj reviziji, na osnovu člana 403. stav 2. tačka 2. i člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da tužiočeva revizija nije osnovana.
U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je bio u radnom odnosu kod tužene od 19.07.1973. godine. Radni odnos tužiocu je prestao 06.12.2007. godine, kao višku zaposlenih. Pravnosnažnom presudom Osnovnog suda u Nišu P1 2478/11 od 16.11.2011. godine poništena su rešenja tužene od 07.11.2007. godine kojim je tužilac ostao neraspoređen i od 04.12.2007. godine o prestanku radnog odnosa, i naloženo tuženoj da ga vrati na rad i prizna mu sva prava na radu i po osnovu rada počev od 06.12.2007. godine. Tužena je 12.02.2013. godine donela rešenje o vraćanju tužioca na rad i priznavanju svih prava na radu i po osnovu rada od 06.12.2007. godine. Rešenjem tužene od 15.03.2013. godine tužilac je kao ... inženjer raspoređen na radno mesto ..., na poslove ... u odeljenju za ... opštinske uprave tužene opštine. Tužilac se nije vratio na rad, a 16.02.2013. godine ostvario je pravo na starosnu penziju. Uporedni zaposleni na poslovima ... inspektora je u periodu od 06.12.2007. godine do 15.03.2013. godine ostvario ukupnu zaradu u iznosu od 2.101.890,00 dinara, kao i stimulaciju u iznosu od 324.333,00 dinara.
Na ovako utvrđeno činjenično stanje, nižestepeni sudovi su pravilnom primenom materijalnog prava odlučili o naknadi štete zbog nezakonitog otkaza ugovora o radu.
Odredbom člana 191. stav 1. Zakona o radu, u tekstu važećem pre izmena i dopuna tog zakona od 29.07.2014. godine, propisano je da će sud, ako donese pravnosnažnu odluku kojom je utvrđeno da je zaposlenom nezakonito prestao radni odnos, odlučiti da se zaposleni vrati na rad, ako zaposleni to zahteva. Prema stavu 2. iste odredbe, poslodavac je dužan da, pored vraćanja na rad, zaposlenom isplati naknadu štete u visini izgubljene zarade i drugih primanja koja mu pripadaju po zakonu, opštem aktu i ugovoru o radu, kao i da uplati doprinose za obavezno socijalno osiguranje.
Naknada štete iz stava drugog navedene odredbe utvrđuje se u visini izgubljene zarade. Reč je o izgubljenoj koristi, vrsti materijalne štete predviđene članom 155. i članom 189. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, pod kojom se podrazumeva dobit koja se mogla osnovano očekivati prema redovnom toku stvari ili prema posebnim okolnostima, a čije je ostvarenje sprečeno štetnikovom radnjom ili propuštanjem.
Nezakonitim rešenjem o prestanku radnog odnosa tužiocu je prouzrokovana šteta u visini izgubljene zarade, jer je to primanje koje je očekivano po redovnom toku stvari. Stimulacija nije dobit koja bi imala takav karakter, jer se ista isplaćuje zaposlenima u zavisnosti od postignutih rezultata rada, njihovog učinka i drugih pokazatelja uspešnosti u radu, što pretpostavlja da je zaposleni faktički obavljao rad. Osim toga, za njeno ostvarenje je po opštem aktu tužene bila neophodna i odluka načelnika opštinske uprave o priznavanju stimulacije - uvećanja zarade po osnovu kvaliteta i rezultata rada zaposlenog, odnosno njegove opterećenosti na poslu.
Sledstveno tome, po stanovištu Vrhovnog kasacionog suda, stimulacija kojom se uvećava zarada zaposlenih kod tužene nema takav stepen izvesnosti da bi se mogla smatrati izgubljenom dobiti po redovnom toku stvari, a ni prema posebnim okolnostima, čije je ostvarenje sprečeno nezakonitim rešenjem o prestanku radnog odnosa tužioca. Tužilac nije dokazao da je u spornom periodu za koji potražuje naknadu svim zaposlenima u opštinskoj upravi vršena isplata stimulacije.
Tužilac je sa 16.02.2013. godine ostvario pravo na starosnu penziju i nije se vratio na rad kod tužene. Zbog toga neosnovano zahteva naknadu štete u visini izgubljene zarade, u smislu člana 191. stv 2. Zakona o radu, za period od 16.02. do 15.03.2013. godine.
Shodno izloženom, nalazeći da nisu osnovani navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u drugom stavu izreke.
Troškovi odgovora na reviziju, po oceni Vrhovnog kasacionog suda nisu bili nužni, zbog čega je zahtev tužene za njihovu naknadu odbijen i primenom člana 165. stav 1. u vezi člana 154. ZPP, odlučeno kao u trećem stavu izreke.
Predsednik veća - sudija
Branislav Bosiljković, s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
